مطالعه جنبه های کشت درونشیشه ای گیاه دارویی انجدان رومی (levisticum officinale w. d. j. koch.)

تکنیک کشت بافت گیاهی و باززایی در محیط درون شیشه, امکانی برای تولید مداوم مواد موثره ویژه به منظور استفاده در صنایع دارویی, آرایشی و غذایی و همچنین, مجالی برای انتخاب, تکثیر و حفظ ژنوتیپ های مهم و نادر گیاهان دارویی فراهم نموده و توانسته است گیاهان دارویی مهم را به نحو موثرتری در مقایسه با روش های سنتی ازدیاد رویشی تکثیر و حفظ نماید. در مطالعه ای که با هدف تکثیر درون شیشه ای انجدان رومی (levisticum officinale koch. ؛ تیره چتریان)، کوتاه کردن دوره رشد رویشی و تولید انبوه آن صورت گرفت، بذور جمع آوری شده از ارتفاعات کرمان، پس از ضدعفونی سطحی و کشت در محیط استریل آب و آگار (7/0 درصد)، تحت تیمارهای چینه سرمایی قرار گرفتند. برای شروع کشت کالوس از گیاهچههای استریل مادری، انواع ریزنمونه های دمبرگ، دیسک برگی، گره محل طوقه، هیپوکوتیل و ریشه در محیط های کشت ms و یا am1 حاوی سطوح مختلف تنظیم کننده های رشد، کشت و در تاریکی یا روشنایی، با دمای c?2±25 و رطوبت نسبی 70% نگهداری شدند. به منظور باززایی غیرمستقیم، کالوس ها در محیط جامد ms حاوی سطوح مختلف kin یا bap کشت شدند. ریزقلمه های باززایی شده در محیط ms حاوی ترکیبات مختلفی از ba و naa/2,4-d کشت شدند. گیاهان کامل باززایی شده به محیط فاقد هورمون و پس از سازش دهی، به خاک منتقل شدند. به منظور باززایی مستقیم، از ریزنمونه های گره طوقه و محیط ms حاوی سطوح مختلف iba استفاده شد. آنالیز داده ها با نرم افزار spss انجام شد. روش بهینه ضدعفونی نمودن بذر، تیمار شستشو با اتانول 70 درصد برای 30 ثانیه و سپس کاربرد هیپوکلریت سدیم 2 درصد به مدت 15 دقیقه و روش مناسب چینه سرمایی برای رفع خفتگی بذر، اعمال پیش سرمای مرطوب در دمای c?4 به مدت 3 ماه معرفی شد. مقایسه ترکیبات هورمونی و انواع محیط کشت القای کالوس نشان داد که تیمار بهینه کال زایی، محیط am1 حاوی 2,4-d (mg l-1 5/1)، naa (mg l-1 025/0) و kin (mg l-1 25/0) بود. همچنین تاریکی اثر مثبت معنی داری بر کال زایی و افزایش قطر کالوس داشت. بررسی نتایج استفاده از kin/bap در کالوس نشان داد که غلظت mg l-1 5/1 از هر یک از این دو بیشترین اثر را بر القا و رشد شاخساره داشت. در آزمایش ریشه زایی، ریزقلمه ها پس از تشکیل کالوس و ریشه، دچار زوال شدند، اما کالوس حاصله پس از مدتی مجدداً شاخه زایی نمود. از این نظر، ترکیب هورمونی (mg l-1 1) naa + (mg l-1 5/0)ba بهترین نتیجه را به دست داد. نتایج باززایی مستقیم از گره، برتری غلظت mg l-1 2 هورمون iba را بر سایر سطوح نشان داد.